Không có gì bí mật khi nhiều thể loại game mang lại trải nghiệm tốt hơn hẳn tùy thuộc vào phương thức điều khiển bạn sử dụng, dù đó là thiết bị chuyên dụng, tay cầm chơi game quen thuộc, hay bộ đôi bàn phím và chuột (KBM) trứ danh. Hầu hết mọi tựa game đều đã từng được thử nghiệm trên bàn phím ở một giai đoạn phát triển nào đó, và dù không phải tất cả đều giữ lại cơ chế điều khiển này, sự linh hoạt, chính xác từ chuột cùng vô số nút bấm từ bàn phím vẫn luôn là một lợi thế lớn.
Khi còn nhỏ, tôi đã từng “cày” Minecraft trên PC và cảm thấy trò chơi này thật tệ khi chơi trên console bằng tay cầm. Ngược lại, tôi chơi Portal 2 lần đầu bằng tay cầm, sau đó chuyển sang KBM và cảm giác như trút được gánh nặng ngàn cân. Mặc dù điều này chắc chắn phụ thuộc vào từng tựa game cụ thể, những thể loại game dưới đây thường không tối ưu hoặc thậm chí gây khó chịu khi chơi bằng tay cầm, và được sắp xếp theo mức độ cải thiện trải nghiệm khi sử dụng bàn phím và chuột.
10. Game Giải Đố (Puzzle)
Vắt óc suy luận
Hình ảnh Chell cầm Portal Gun trong game giải đố Portal
Thể loại game giải đố là một thuật ngữ cực kỳ rộng, bao hàm cả Portal lẫn Tetris, điều này có nghĩa là việc bạn sử dụng tay cầm hay bàn phím phụ thuộc khá nhiều vào từng trò chơi cụ thể.
Tuy nhiên, tôi cho rằng bàn phím thường ngang bằng, nếu không muốn nói là tốt hơn tay cầm đối với các game giải đố. Ví dụ, bạn sẽ thấy rất nhiều người chơi Tetris hay Puyo Puyo trên bàn phím, và bất kỳ game giải đố góc nhìn thứ nhất nào cũng vượt trội hơn hẳn khi chơi bằng KBM.
Ngay cả khi đó, một vài game giải đố mà tôi nghĩ chơi hay hơn trên tay cầm đều phụ thuộc vào việc sử dụng cần analog, thứ mà chuột có thể thay thế trong phần lớn trường hợp với hiệu quả tương đối. Game giải đố duy nhất tôi biết không nên chơi bằng bàn phím và chuột là Outer Wilds – một tựa game đáng kinh ngạc, nhưng nó yêu cầu bạn sử dụng cả hai cần analog và cò trigger analog để điều khiển chuẩn xác, điều mà KBM khó lòng sánh được.
9. Game Âm Nhạc (Rhythm)
Độ chính xác tuyệt đối
Giao diện game Friday Night Funkin' trên Poki Games
Mặc dù các tựa game âm nhạc từng bị thống trị bởi những thiết bị nhựa ngoại vi độc đáo trong một thời gian dài, ngày nay, hầu hết các trò chơi thuộc thể loại này được thiết kế cho các bộ điều khiển tiêu chuẩn và thường hoạt động tốt hơn trên bàn phím.
Ví dụ, OSU! gần như không thể chơi được trên tay cầm, và trong khi việc sử dụng chuột có thể bị qua mặt bởi bảng vẽ điện tử nếu bạn là một game thủ “hardcore”, hầu hết mọi người sẽ hoàn toàn ổn với KBM.
Với sự ra đời của các tựa game như Friday Night Funkin’ hay Fortnite Festival, vốn chỉ phát hành kỹ thuật số và tập trung nhiều hơn vào người chơi phổ thông, những chiếc đàn guitar nhựa, bàn xoay DJ, bộ trống và các phụ kiện tương tự gần như đã biến mất. Mặc dù bạn có thể chơi những trò này bằng tay cầm, việc có một hàng phím tương ứng với hàng nút bấm hiển thị trên màn hình giúp não bộ xử lý dễ dàng hơn, và việc nhấn phím theo nhịp điệu cũng có cảm giác thuận tiện hơn theo cách đó.
8. Game Mô Phỏng (Simulation)
“Testingcheats True” cho trải nghiệm
Khung cảnh một thị trấn trong The Sims 3 với Sim của người chơi được làm nổi bật ở gần giữa dưới cùng, bao gồm nhiều tòa nhà, công viên, đài phun nước và cầu qua ao.
Các tựa game mô phỏng như The Sims đã nhiều lần cố gắng tạo ra một sơ đồ điều khiển tuyệt vời cho console, và ngoại trừ phiên bản trên Wii, chúng chưa bao giờ thành công và luôn cho cảm giác chậm chạp, khó chịu so với bàn phím và chuột.
Tuy nhiên, cũng giống như game giải đố, thể loại mô phỏng khá rộng. Nếu bạn lướt qua các trò chơi được gắn thẻ “Simulator” trên Steam, bạn sẽ thấy vô số tựa game hoàn toàn khác biệt nhau. Điều này có nghĩa là các game mô phỏng chuyên dụng theo phong cách The Sims thường chơi rất tệ trên tay cầm, trong khi các trò chơi như Persona 5 hay Animal Crossing lại hoàn toàn ổn.
Dù vậy, những tựa game này cũng cho cảm giác khá tốt trên bàn phím, trong khi các game mô phỏng chuyên sâu hơn lại cực kỳ khó chịu trên bất cứ thứ gì khác ngoài KBM. Vì vậy, tôi nghĩ việc đưa thể loại này vào danh sách là hoàn toàn hợp lý.
7. Game Thẻ Bài (Deckbuilder)
Một cú “Royal Flush” cho thao tác
Sử dụng lá bài Ouija trong game Balatro để tăng điểm
Nếu bạn đã từng chơi phiên bản console của bất kỳ tựa game thẻ bài nào, bạn sẽ thấy nó khá chậm chạp và có chút “gượng gạo”, trong khi bàn phím và chuột giúp thao tác mượt mà và đưa bạn vào một dòng chảy tốt.
Việc di chuyển các lá bài, chọn chúng, và đặc biệt là quản lý chúng trong bất kỳ tựa game Deckbuilder nào cũng đều có cảm giác bị hạn chế, phải di chuyển từng cái một với tốc độ cố định, trong khi độ chính xác của chuột giúp trải nghiệm tốt hơn gấp trăm lần. Tôi đã thử chơi Slay the Spire và Balatro trên tay cầm vài lần, và mặc dù chúng có một vài phím tắt giúp điều hướng menu bớt rườm rà, vòng lặp gameplay chính vẫn cho cảm giác như đang lội qua hồ nước.
Thực sự, Microsoft đã là một nhà đổi mới khi tích hợp Solitaire vào Windows. Đó là một dấu hiệu cho thấy các trò chơi thẻ bài sẽ không bao giờ cho cảm giác đúng đắn trên bất kỳ nền tảng nào nếu không có một phương thức điều khiển được tạo ra từ khoảng 50 năm trước.
6. Game Chiến Thuật (Strategy)
Xây Pylon nhanh hơn
Gameplay chiến thuật thời gian thực của StarCraft II
Nếu bạn đã từng thử sức với các tựa game chiến thuật yêu cầu bạn quản lý hàng trăm thứ và tấn công bạn bằng vô số chỉ số và con số, bạn sẽ rất vui khi được chơi chúng trên bàn phím và chuột.
Một số game chiến thuật có phần “chill” hơn, như Pikmin, và hoạt động tốt trên tay cầm, nhưng phần lớn đều khó nhằn và chậm chạp nếu bạn không có khả năng điều khiển linh hoạt của chuột để điều hướng. Hầu hết các trò chơi này yêu cầu bạn liên tục chuyển sự chú ý đến vô số những thứ nhỏ nhặt trên khắp màn hình, và việc phải nhấn D-Pad hàng trăm lần để duyệt menu là rất mệt mỏi và không cần thiết.
Bạn có thể nói điều này về hầu hết các trò chơi nặng về menu, nhưng tôi nghĩ thể loại Chiến Thuật gói gọn rất nhiều lý do tại sao bàn phím và chuột lại vượt trội với các tựa game được xây dựng cho PC, nơi mà tay cầm chỉ mang lại cảm giác gượng ép.
5. Game Sandbox (Thế Giới Mở Sáng Tạo)
Thiết kế cho sự sáng tạo
Khu rừng hoa anh đào tuyệt đẹp trong Minecraft
Bạn có thể đã chơi Minecraft, Stardew Valley, hoặc Terraria trên console và nghĩ rằng chúng điều khiển ổn, nhưng nếu bạn thử bất kỳ tựa game Sandbox nào bằng bàn phím và chuột, một thế giới hoàn toàn mới sẽ mở ra.
Các tựa game góc nhìn thứ nhất đều gặp phải vấn đề cố hữu: cần analog sẽ luôn có cảm giác quá chậm hoặc quá nhanh, và nó càng trở nên phiền toái hơn với lượng lớn các thao tác quản lý kho đồ và nút bấm mà những trò chơi này sử dụng. Nếu bạn cố gắng chơi Terraria trên console sau khi đã quen với PC, nó sẽ cho cảm giác tồi tệ, không thể di chuyển khi mở kho đồ, vô số nút bấm được gán một cách thiếu trực quan, và việc khai khoáng trở nên đau khổ.
Tôi không thể nghĩ ra một tựa game sandbox nào hoạt động tốt hơn trên tay cầm so với bàn phím và chuột. Mọi trò chơi tôi từng trải nghiệm đều cho cảm giác tệ hại khi phải vật lộn với cơ chế điều khiển không được thiết kế cho chúng.
4. Game Nhàn Rỗi (Idle)
Tiếp tục “cày cuốc”
Giao diện gameplay của Cookie Clicker trên Steam với các nâng cấp
Bạn đã bao giờ khởi động Cookie Clicker và nghĩ, “Trời ơi, cái này mà chơi trên tay cầm thì tuyệt vời!” Dĩ nhiên là không, và với tư cách là một trong những kẻ kỳ quặc với 2400 giờ chơi Cookie Clicker, tôi có thể nói rằng các tựa game Idle sinh ra là để tồn tại trên PC.
Việc nhấp chuột nhanh chóng rất phù hợp với chuột khi bạn có “nguồn lực” dồi dào, nhưng lại rất khó xử trên tay cầm, buộc bạn phải kéo cò trigger hoặc nhấn nút liên tục, hoặc xoay cần analog, và không có thao tác nào trong số đó cho cảm giác tốt. Đơn giản là tốt hơn về mặt vật lý khi dùng chuột để di chuyển đến mọi nâng cấp và vật phẩm bạn muốn mua rồi quay lại nhấp chuột ngay lập tức. Mặc dù bạn có thể mô phỏng trải nghiệm tương tự trên Steam Deck, điều này cũng đúng với hầu hết các mục trong danh sách này.
Ngay cả khi đó, không có gì trên tay cầm cho cảm giác chân thực và thỏa mãn bằng, và vì lý do đó, bạn sẽ hiếm khi thấy các tựa game idle không thành công rực rỡ được chuyển hệ lên console. Chúng phù hợp hơn khi chạy trên màn hình phụ của bạn.
3. Game Bắn Súng (Shooters)
Xoay 360 độ dễ dàng hơn
Nhân vật trong Marvel Rivals đang ngắm bắn với các hiệu ứng kỹ năng
Có lẽ cuộc tranh luận kéo dài nhất giữa hai phương thức điều khiển chính là cái nào tốt hơn cho các tựa game bắn súng, với bàn phím và chuột mang lại khả năng ngắm bắn chính xác, nhanh chóng, còn tay cầm thì kém hơn nhiều và cần nhiều sự hỗ trợ hơn.
Các nhà phát triển game bắn súng đã thử mọi giải pháp để thu hẹp khoảng cách giữa hai phương thức, chủ yếu bằng cách cung cấp hỗ trợ ngắm (aim assist) cho tay cầm, cũng như các phương pháp thử nghiệm như con quay hồi chuyển (gyro), flick stick và touchpad, những thứ mà một số người rất ghét.
Tuy nhiên, về phía bàn phím và chuột, bất kể trò chơi nào, nó vẫn là lựa chọn tối ưu, với tất cả các nút bạn cần và chuột mang lại cảm giác tùy biến và tuyệt vời hơn bao giờ hết, ngay cả trong một trò chơi đa dạng hơn như Marvel Rivals. Điều này đã đến mức một số người sử dụng một nửa tay cầm để di chuyển và tay kia để nhắm bắn bằng chuột, một bằng chứng rõ ràng rằng thể loại này gần như bị KBM thống trị.
2. Game MMO (Nhập Vai Trực Tuyến Nhiều Người Chơi)
Cày điểm kỹ năng hiệu quả
Một khu vực đông đúc người chơi trong Old School RuneScape
Xét về việc chồng chất vô số menu, tung ra hàng loạt con số, quản lý kho đồ và chỉ số, tất cả trong khi bạn phải liên tục nhấp chuột vào mọi thứ, các tựa game MMO là vua, và có lý do tại sao bạn hiếm khi thấy chúng trên console.
Chúng đòi hỏi thao tác nhấp chuột nhiều, đầy rẫy các yếu tố nhỏ trên màn hình, và tệ nhất là, việc cố gắng gõ “mua bạn gái” (buying gf) tốn nhiều thời gian hơn trên tay cầm. Ngay cả Steam Deck cũng không hữu ích lắm, vì các nút bấm không cho cảm giác tuyệt vời như việc nhấp chuột đơn thuần. Bất kỳ thiết lập tay cầm nào cho MMO mà tôi từng thấy đều phải có một chế độ chuyển đổi kỳ lạ để gán hết các nút, sau đó sử dụng cần analog để thay thế chuột, tất cả những điều này đều diễn ra tự nhiên trên bàn phím và chuột.
Tôi đã vắt óc suy nghĩ để tìm một ngoại lệ duy nhất cho điều này, một tựa game MMO duy nhất thực sự cho cảm giác ổn và không quá phức tạp khi chơi trên tay cầm, và không có trò chơi nào xuất hiện trong đầu, vì vậy điều này khá rõ ràng.
1. Game Văn Bản (Text-Based)
Lựa chọn hiển nhiên
Màn hình chính của game Buddy Simulator 1984
Tôi cảm thấy các tựa game phiêu lưu dựa trên văn bản và bất kỳ thể loại nào khác liên quan đến việc gõ nhiều đều có mặt ở đây vì cùng một lý do: gõ trên bàn phím ảo bằng tay cầm thật kinh khủng, và gõ trên bàn phím thật là điều tôi đang làm ngay lúc này.
Ngay cả những trò chơi có tính năng trò chuyện bằng văn bản cũng cho cảm giác tồi tệ khi sử dụng trên tay cầm. Heck, việc phải nhập mật khẩu Wi-Fi cũng khó chịu trên tay cầm, và hơn bất cứ điều gì, đây là một lý do rất chính đáng để cắm bàn phím vào console.
Thể loại phiêu lưu dựa trên văn bản gần như chỉ toàn là viết lách, và nó được khai sinh nhờ chiếc máy đánh chữ tuyệt vời đi kèm với máy tính của bạn, nhưng nó gần như không tương thích với console nói chung. Đây là cả một thể loại game khá kén người chơi nhưng rất quan trọng, tất cả đều gần như chỉ tồn tại trên PC trừ khi bạn muốn sử dụng thứ gì đó tương tự như tay cầm Gamecube của Phantasy Star Online 2.
Tóm lại, mặc dù tay cầm chơi game mang lại sự thoải mái và tiện lợi trong nhiều trường hợp, không thể phủ nhận rằng bàn phím và chuột vẫn là lựa chọn tối ưu cho một loạt các thể loại game, đặc biệt là những game đòi hỏi độ chính xác cao, tốc độ phản ứng nhanh và khả năng quản lý phức tạp. Việc lựa chọn phương thức điều khiển cuối cùng vẫn phụ thuộc vào sở thích cá nhân, nhưng hy vọng danh sách này đã cung cấp cho bạn cái nhìn sâu sắc hơn về lợi thế của KBM trong thế giới game.
Bạn nghĩ sao về danh sách này? Hãy chia sẻ ý kiến của bạn về các thể loại game mà bạn thấy chơi “đã” hơn với bàn phím và chuột ở phần bình luận bên dưới nhé! Và đừng quên theo dõi Motgame.net để cập nhật những tin tức và bài viết hấp dẫn nhất về thế giới game!
